Stan ten pojawia się, gdy głowa kości ramiennej zostaje wypchnięta z panewki stawu np. wskutek nagłego urazu lub nadmiernego zużycia. Gdy raz dojdzie do zwichnięcia stawu ramiennego, staje się on podatny na nawroty. Kiedy ramię jest luźne i wyślizguje się z miejsca, stan ten określany jest przewlekłą niestabilnością stawu ramiennego. Zwichnięcie stawu ramiennego może być niecałkowite (gdy głowa kości ramiennej przemieszcza się tylko częściowo poza panewkę) lub zupełne (głowa kości ramiennej przemieszcza się całkiem poza panewkę stawową). Do nawrotowej niestabilności stawu ramiennego dochodzi, gdy więzadła, ścięgna i mięśnie nie są w stanie utrzymać kości ramiennej pośrodku panewki stawowej.
Przyczyny
- Zwichnięcie stawu ramiennego – Zranienie czy uraz często są przyczyną pierwotnego zwichnięcia stawu. Kiedy dochodzi do przemieszczenia głowy kości ramiennej, panewka stawowa i więzadła w przedniej części barku ulegają uszkodzeniu. Poważne zwichnięcie może prowadzić do następnych oraz utraty funkcji lub niestabilności.
- Powtarzalne nadwyrężanie stawu – Niektórzy z niestabilnością stawu ramiennego nigdy nie doznali zwichnięcia. Większość z nich ma bardziej luźne więzadła w stawach ramiennych. Luźne więzadła mogą utrudniać utrzymanie stabilności stawu. Powtarzalne lub obciążające czynności mogą być nadmiernym wyzwaniem dla barku, co skutkuje bolesnym, niestabilnym stawem ramiennym.
- Niestabilność wielokierunkowa – U odsetka chorych staw ramienny może stać się niestabilny, mimo tego, że nie doszło do urazu ani powtarzalnego nadwyrężania. W takich przypadkach ramię może być luźne lub ulegać zwichnięciu w różnych kierunkach, co oznacza, że głowa kości ramiennej może przemieszczać się do przodu, do tyłu i do dołu od panewki (wiele kierunków). Osoby te mają naturalnie luźne stawy w całym ciele i mogą mieć syndrom hipermobilności. Wielokierunkowa niestabilność rozwija się częściej u osób w drugiej i trzeciej dekadzie życia.
Objawy
- ból podczas wykonywania czynności w charakterystycznych pozycjach,
- wrażenie niestabilności stawu,
- obawa przed wykonaniem pewnych ruchów,
- przeskakiwanie stawu, klikanie,
- nawracające zwichnięcia.
Objawy są skutkiem niewłaściwego ustawienia powierzchni stawowych względem siebie. Ważnym jest od początku zrozumienie różnicy między wiotkością (zwiększona ruchomość w stawie, ale bez żadnych dolegliwości)a niestabilnością. Dopiero gdy w wyniku wiotkości (na tle urazu) dochodzi do podrażnienia torebki i innych struktur, określa się to jako niestabilność.
Leczenie
Objawy pacjenta i pozycje, w których możliwa jest prowokacja dolegliwości mogą nam wskazać kierunek niestabilności, co wyznaczy postępowanie zachowawcze. Także diagnostyka obrazowa (RTG, MRI) jest pomocna. Częstość zwichnięć jest wskazaniem do operacji. Im wcześniej nastąpiło zwichnięcie, w mechanizmie urazowym, tym lepiej jest poddać się zabiegowi. Jeśli zwichnięcie było nieurazowe, leczenie zachowawcze ma znacznie lepsze rokowania (skuteczność do 80%).
Rodzaj zabiegu chirurgicznego zależy od bardzo wielu czynników. Wykorzystuje się artroskopię i operację metodą otwartą. Od typu zabiegu uzależniona jest rehabilitacja, która może trwać nawet do roku czasy.