Kręgozmyk, inaczej spondylolisteza, jest to przesunięcie dwóch kręgów względem siebie, gdzie wyższy kręg wysunięty jest do przodu względem niższego. Stan ten powoduje utratę stabilności kręgosłupa, pogorszenie sprawności ruchowej, przewlekły ból oraz wystąpienie objawów neurologicznych. Kręgozmyk najczęściej występuje na poziomie 4 i 5 kręgu lędźwiowego.
Wyróżnia się cztery stopnie kręgozmyku, a oprócz tego klasyfikuje się go na rodzaje wg. Wiltse:
- kręgozmyk węzinowy – polega na przerwaniu węziny łuku z przemieszczeniem kręgu. Typowy dla dorosłych najczęściej w wieku 30-40 lat.
- kręgozmyk dysplastyczny – wrodzony niedorozwój łuków i stawów kręgu, występujący u około 25% przypadków choroby.
- kręgozmyk zwyrodnieniowy – związany ze zwyrodnieniem stawów kręgosłupa i krążka międzykręgowego, najczęściej u starszych.
- kręgozmyk urazowy – ześlizg wskutek urazowego złamania łuku.
Do rozpoznania wystarcza wynik badania RTG. Niekiedy konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej, która jest wskazana do oceny zwężenia kanału kręgowego.
Objawy
- ból,
- deformacja tułowia,
- ograniczenie sprawności,
- zaburzenia neurologiczne typu niedowłady, zaniki mięśniowe, osłabienie odruchów, zaburzenia potencji, zaburzenia zwieraczy oraz zaburzenia czucia.
- charakterystyczny chód pajaca polegający na poruszaniu się na lekko ugiętych nogach zrotowanych na zewnątrz.
Leczenie
W kręgozmyku stopnia I° i niekiedy stopnia II°, udokumentowanym braku progresji ześlizgu, niedużym nasileniu bólu i braku objawów neurologicznych można stosować jedynie leczenie zachowawcze, czyli:
- w ostrym okresie bólowym – wypoczynek w łóżku, leki przeciwbólowe i zmniejszające tonus mięśniowy
- rehabilitacja
- ćwiczenia wzmacniająco-stabilizujące
- zaopatrzenie ortopedyczne typu gorset, sznurówka
- unikanie obciążeń kręgosłupa
Jeśli występują objawy neurologiczne lub ześlizg osiąga większy stopień (od II°) oraz narasta ból i zaburzenia neurologii, stosuje się leczenie operacyjne, które jest wskazane także, gdy brak pozytywnych wyników leczenia zachowawczego po trzech miesiącach kuracji.
